Czy RNA przekazuje informacje nabyte?

Stosunkowo młode nauki - bionika i elektrofizjologia - zajmują się badaniem procesów biologicznych, zachodzących w żywym organizmie, aby uzyskane wyniki poznawcze wykorzystać do konstrukcji urządzeń technicznych, np. układów sterujących zautomatyzowanym procesem przemysłowym. Doświadczenia swe wykorzystały i dla dobra ludzi dotkniętych kalectwem: poznanie zjawisk elektrycznych w żywej komórce - biopotencjałów i bioprądów - umożliwiło konstrukcję sztucznej ręki, która potrafi wykonywać liczne ruchy żywej ręki człowieka. Tym samym przywrócono już wielu okaleczonym ludziom niemal dawną sprawność i lepsze samopoczucie. Obecnie prowadzone są prace nad sztuczną nogą - też sterowaną bioprądami. Badania oparte są tu na tej samej zasadzie działania, która polega na sygnałach bioelektrycznych, jakie towarzyszą wszystkim czynnościowym rozkazom, wysyłanym z ośrodków mózgowych do odpowiednich mięśni.

Wielu jednak pozornie zdrowych i silnych ludzi nie potrafimy jeszcze przywrócić społeczeństwu. Mamy tu na myśli psychopatów i charakteropatów. Każde społeczeństwo wyłącza ich po pewnym czasie ze swego grona, ponieważ wskutek brutalnego i szkodliwego dla innych postępowania wyłamują się z wszelkich zasad współżycia. Życie tych ludzi nie może się ustabilizować w zdrowym społeczeństwie, ponieważ postępują brutalnie, bezwzględnie i nie mają wyższych celów działania. Motywem ich postępowania jest fałszywa ambicja, cechuje ich próżność, chęć imponowania i zdobywania pieniędzy za wszelką cenę. Często szukają środków pobudzających i znajdują chwilową radość życia w alkoholu. W wielu przypadkach dostają się za kraty więzienia.

Zwiększająca się na całym świecie liczba recydywistów świadczy, że należy tu szukać właściwych środków zaradczych. Czy ludziom tym może pomóc elektrofizjologia i bionika?
Jednym z najwybitniejszych fizjologów naszych czasów był profesor Uniwersytetu Leningradzkiego, L. Wasiliew (zmarł 8.II.1966 r.). Badał on charakter promieniowania elektromagnetycznego, wysyłanego przez ośrodkowy układ nerwowy człowieka. Interesował się specjalnie możliwością przyswajania przez mózg śpiącego człowieka różnych doznań, ponieważ stwierdził, że w czasie snu i półsnu przyswajanie informacji zakodowane jest w pamięci głębiej niż w stanie świadomości. Liczne, bardzo interesujące książki Wasiliewa z tej dziedziny, oparte na naukowym światopoglądzie materialistycznym przetłumaczono na języki - angielski, włoski, węgierski, czeski, niemiecki. W ramach swych prac badawczych oddziaływał on na licznych nałogowych alkoholików i przekazywał im - w stanie hipnotycznym - informacje wstrętu do alkoholu. Uzyskiwał tą drogą trwałe skutki lecznicze.

Sen wywołany przez hipnozę nie jest snem normalnym. Reakcje fizjologiczne organizmu pod hipnozą są inne od zaobserwowanych w czasie snu normalnego. Pewne np. odruchy, które zanikają w czasie snu normalnego, nie zanikają w transie hipnotycznym,
a zapisy elektroencefalograficzne wykazują w obu stanach odmienne obrazy. Jest szereg hipotez tłumaczących istotę hipnozy. Najbardziej nowoczesną i obiecującą jest teoria czynności ideo-motorycznych. Są dowody doświadczalne, że wyobrażenia pewnych ruchów są ściśle związane z ich wykonywaniem. Jeśli umocuje się elektrody do mięśni ręki osoby badanej i połączy z wzmacniaczem, a osobie badanej poleci się, aby wyobrażała sobie różne ruchy rąk, lecz nie wykonywała ich - odpowiedni przyrząd zarejestruje impulsy nerwowe takie, jak gdyby ruchy rak zostały naprawdę wykonane. A więc przewodnictwo nerwowe i wyobrażenia przedmiotów są ściśle z sobą powiązane i nie występują oddzielnie. W takim powiązaniu wydaje się możliwe wywołanie pewnych zmian w zachowaniu danej osoby za pośrednictwem słów, a tak dzieje się właśnie w czasie i półsnu (hipnozy). W maju 1965 r. odbył się w Paryżu Międzynarodowy Kongres Hipnozy i od tego czasu ta metoda znalazła prawo obywatelstwa w ramach nauki - hipnologii. Życzliwie nastawiony był prof. Wasiliew do osiągnięć w tym zakresie Uniwersytetu w Jenie, gdzie hipnologia została na stałe włączona do programu medycyny w końcu ubiegłego wieku. Wykładał tam hipnologię prof. Heidenhain, którego uczniem był I. P. Pawłow.

Na tym właśnie uniwersytecie ukończyłam w maju ub. r. kurs oddziaływania hipnogennego, który prowadził prof. dr G. Klumbies, kierownik Uniwersyteckiej Kliniki Psychoterapeutycznej. Klinice podległa jest przychodnia psychoterapeutyczna dla ogółu ludności. Zgłaszają się tu m. in. ludzie zaniepokojeni swoim życiem i szukają rady w trudnej sytuacji życiowej, ponieważ społeczeństwo ich wyłącza. Są to psychopaci i charakteropaci, a wśród nich i nałogowi alkoholicy. Dla takich pacjentów organizuje przychodnia specjalne przeszkolenia grupowe, rzadziej indywidualne. Tu uczeni są oni stopniowo samoopanowania (autotreningu), a w cięższych przypadkach stosuje się oddziaływanie hipnogenne, polegające na wyrabianiu właściwych odruchów; warunkowych i przekazywaniu informacji przeciwdziałających nałogom i złym skłonnościom.
Warunkiem niezbędnym, aby oddziaływanie w czasie hipnozy dało dobre wyniki, jest dobra wola pacjenta.

Z punktu widzenia chemii i fizjologii znaczny jest udział w procesie przekazywania informacji kwasu rybonukleinowego (RNA). Kwas ten jest obok kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA) podstawowym składnikiem każdej żywej komórki. Prof. Allan Jacobson (St. Zj.) wykonał szereg doświadczeń w latach 1956-1965, z których wynikało, że między pamięcią a kwasem RNA istnieje związek. Jacobson wyrobił w grupie szczurów doświadczalnych reakcje pokarmową na dźwięk. Gdy rozlegał się dzwonek, szczury biegły do miski, w której tylko wówczas znajdowały pokarm. Gdy następnie z mózgu tych zwierząt pobrano kwas RNA i wstrzyknięto szczurom nie ćwiczonym na reakcję pokarmową, biegły one - jak poprzednio szczury tresowane - do miski z pokarmem na ten sam sygnał. Otwarte jest więc pytanie, czy RNA, który przenosi informacje genetyczne zakodowane w DNA, w jądrze komórkowym, nie przenosi także informacji nabytych i wyuczonych.

Badania uczonych amerykańskich wykazały, że ilość tego kwasu jest największa
u ludzi wieku dojrzałego (30-50 lat).

Należy żywić nadzieję, że dociekliwe, wspólne badania elektrofizjologów, biochemików i psychologów wyjaśnią istotę oddziaływania hipnogennego i otworzą możliwości opracowania metod skutecznego leczenia ludzi, przed których postępowaniem broni się społeczeństwo, a i oni sami pragnęliby zmienić swą sytuację życiową.

Mgr Maria Szulc
Kierownik Zakładu Chemii i Biochemii A.W.F.
Życie Warszawy Nr 12 (7228)
14 stycznia 1967 r.